Stress, wat is dat nou eigenlijk?
- Kiki Kemp
- 15 nov 2020
- 6 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 15 feb
Stress is een normaal onderdeel van het leven en kan ons helpen om scherp en gemotiveerd te blijven. Maar wat als stress te veel wordt en je lichaam en geest begint te belasten? Wat als we teveel stress hebben?
Inhoudsopgave:
Om te beginnen wat is stress?
Stress is de reactie op het gevoel dat je in gevaar bent, het is een vorm van spanning. Op het moment dat we een gebeurtenis als bedreigend inschatten, gaat ons zenuwstelsel automatisch voorbereiden op ‘vechten of vluchten’.
In een eerste fase zullen onze bijnieren adrenaline aanmaken. Fysiek spannen spieren zich aan, onze hartslag versnelt en de bloeddruk stijgt, de ademhaling wordt sneller en hoger, je gaat transpireren, krijgt een droge mond en wordt alert en waakzamer. Andere processen die je niet direct nodig hebt gaan op een lager pitje zoals: je spijsvertering, opbouw van weefsel, maag en darm activiteiten en je insuline productie wat je bloedsuikerspiegel regelt.
Onze bijnierschors zal cortisol gaan aanmaken bij af en toe stress niet erg, maar bij langdurige stress blijft cortisol geproduceerd worden. Dit heeft als nadeel dat de cortisol de structuur van onze hersenen veranderd.
Dit proces wordt door Dr. Erik Scherder mooi uitgelegd als je op zijn naam zoekt op internet kan je interessante video's met uitleg vinden.
Volgens Dr Scherder: start stress in de hypothalamus, deze veroorzaakt de aanmaak van cortisol, ook wel het stress hormoon genoemd, dat activeert de hippocampus, die stress hoort af te remmen (en je geheugen regelt), teveel stress leidt tot een overwerkte hippocampus en schaadt je frontale lob, die je amygdala moet remmen. Een ongeremde amygdala betekent een ontketening van negatieve emoties, wat weer stress in de hypothalamus aanwakkert.
De hippocampus heeft normaal gesproken dus een remmende werking op de hypothalamus en daarmee op de stress-as, ook wel HPA-as genoemd (Hypothalamic Pituitary Adrenal Axis). De remmende werking van de hippocampus op deze HPA-as neemt af onder invloed van de te hoge cortisolspiegels en hierdoor ontstaat er een vicieuze cirkel waarbij stress leidt tot meer stress door een toegenomen en blijvende productie van cortisol.
De verminderde werking van de hippocampus uit zich daarnaast in de volgende symptomen: geheugenproblemen, depressie en angststoornissen. Dit is dan ook de verklaring voor de veelal aanwezige verslechtering van geheugenfunctie en concentratievermogen bij mensen die last hebben van chronische stress en/of een burnout.
De hersenen van mensen die lange tijd onder grote stress hebben gestaan, zullen na verloop van tijd een overgevoeligheid voor stressors ontwikkelen. Daardoor lokken ook kleine prikkels, enorm hevige stress- en angstreacties uit.
Onderstaand een video van TED ED - How stress affects your brain
Positieve en negatieve stress
Positieve stress is bijvoorbeeld de spanning die een plezierige gebeurtenis oproept, zoals voor een wedstrijd of voor je vakantie. Na enige tijd verdwijnt deze spanning weer en keert het lichaam terug in een toestand van rust, maar bij een nare gebeurtenis is de stress niet in jouw belang en spreken we van negatieve stress en van stressklachten. Vast staat dat vooral de negatieve spanningen een gevaar vormen voor de gezondheid, omdat zij de grootste en meer langdurige effecten hebben op het centrale en autonome zenuwstelsel.
Stress heb je dus in verschillende gradaties.
Welke vormen van stress zijn er dan?
Dit is het bekende "vechten of vluchten", maar daarnaast heb je ook "bevriezen" en "tend to be a friend" reactie.
Mensen met chronische pijn ervaren helaas sowieso altijd stress, zoals lichamelijke stress, maar ook psychische stress. Langdurige stress kan leiden tot angsten, burn-out, chronische vermoeidheid, gewrichtsproblemen, auto immuunziekte en verminderd libido, daarnaast tast stress je immuunsysteem aan waardoor infecties kunnen ontstaan en veranderd je manier van denken!
Aanhoudende stress zonder herstel mogelijkheden kan op lange termijn overgaan in bijnieruitputting hierover heb ik een blog geschreven wat je kan vinden door hier te klikken, uit diverse onderzoeken blijkt ook dat stress betrokken is bij versnelde veroudering op celniveau, verantwoordelijk is bij afnemende prestaties en social isolement en dat chronische pijn zowel een veroorzaker als gevolg kan zijn van stress.
Volgens de visie van Chaitow (Biomechanische Stress Response) is er een ophoping van de volgende reacties bij stress:
verhoogde spiertonus (spierspanning) zorgt voor ophoping van afvalstoffen, lokaal zuurstoftekort en oedeem
centraal zenuwstelsel wordt gebombardeerd met prikkels
dit leidt tot verhoogde sensitiviteit
bindweefselcellen nemen toe wat leidt tot verkorte fascia
de verhoogde spierspanning zorgt voor een kettingreactie in andere spieren
dat leidt tot vermoeidheid en afname in functionaliteit
het centrale zenuwstelsel verkeert in constante alarmfase
Wat leidt tot nog meer prikkels.
Best wel belangrijk dat je stress dus aanpakt en niet denkt: "ach dat is het leven, dat hoort erbij"
Hoe kan je stress nou eigenlijk herkennen?
Lichamelijk klachten: verhoogde bloeddruk, verhoogde hartslag, spierspanning, maagklachten, vermoeidheid, hoofdpijn, rugpijn, slaapproblemen
Emotionele klachten: prikkelbaar, emotioneel, lusteloos, gespannen, angstig, lusteloos, onverschillig
Gedragsmatige klachten: ongezonde leefstijl aannemen (roken, drinken), sociale contacten vermijden, minder creatief worden, (meer) overwerken, niet goed kunnen ontspannen, meer klagen, cynische houding, regelmatig verzuimen
Cognitieve klachten: slechter geheugen, concentratie problemen, niet meer kunnen multitasken, moeite met plannen, slecht prioriteiten kunnen stellen, geen besluiten kunnen nemen of minder efficiënt werken
Herken je jezelf hierin?
Kom dan in actie want als je niet ingrijpt kunnen deze signalen leiden tot chronische klachten als burn-out, chronische moeheid, spanningsproblemen, angststoornissen, maag- en darmproblemen, nek- en schouderklachten, nervositeit en depressie.
Stressklachten lossen helaas niet vanzelf op, maar wat kan je er aan doen?
Stress wordt niet gecreëerd door de mensen in je omgeving, of de omstandigheden waar je je in bevindt, maar door de manier waarop je er mee omgaat en hoe je er tegen aan kijkt!
Het meest belangrijke is ontspannen, dit kan door ontspanning, ademhaling en bewustwordingsoefeningen te doen. Daarnaast is voeding, gezond en gevarieerd eten van belang, evenals bewegen en buiten actief zijn, lachen, goed slapen, en leuke dingen doen waar je energie van krijgt.
Bewust worden van (belemmerende) patronen waar je in zit of gedachten en overtuigingen en hiermee aan de slag gaan kan ook een hoop inzichten geven. Vaak hebben we onverwerkte emoties en trauma waar je lichaam ook op reageert invloed. Trauma is overigens elke onverwerkte reactie in je lichaam.
Het is goed om bij langdurige stress echt naar het geheel te kijken, zodat je de oorzaak kan aanpakken. Heb je last van stress of chronische spanning en pijnklachten. Kijk dan eens op www.pijnvrijzijn.nl wanneer je daar inschrijft voor de nieuwsbrief ontvang je waardevolle tips, ook kan je daar de minigids downloaden 5 praktische tips om chronische pijn te verlichten.
Zit jij niet lekker in je vel, kom je er niet uit of heb je last van jouw lichaam?
In mijn praktijk begeleid ik mensen met stress, burn-out en chronische pijn. Ik bied volledige totaal trajecten om echt samen aan te pakken wat nodig is voor jou.
Soms kan een traject nog een brug te ver zijn en dan kan massagetherapie en lichaamswerk ook eerst fijn zijn. Ik bied tevens CareFusion Behandelingen aan waar ik lichaamswerk combineer met MindBody Coaching.
Mijn trajecten zijn intensief en hier zal jij actief aan de slag gaan met jezelf, dat kan leuk zijn maar ook confronterend. Je ontvang huiswerk, thuisopdrachten en we zien elkaar live. Het levert je een hoop op maar als je denkt achterover te kunnen leunen en dat ik je problemen fiks dan ben je bij mij aan het verkeerde adres. Ik verwacht commitment en een open mind. Ik begeleid je stap-voor-stap. En wil jou de tools geven zodat jij blijvend weet wat je ook in de toekomst kan doen. We kijken in een traject naar de kern en oorzaak, die willen we oplossen en geen symptomen bestrijden.
Soms kan het nodig zijn dat ik je doorverwijs, of samenwerk met andere specialisten. Ik ben geen arts of fysiotherapeut. Wel heb ik ruim 27+ jaar ervaring in de sport, coaching en massage branche, en mij gespecialiseerd in stress en chronische pijnklachten.
Meer over mij kan je vinden op www.carenetics.nl en heb je chronische pijnklachten kijk dan eens op www.pijnvrijzijn.nl
Wellicht ook interessant is mijn blog de invloed van stress op histamine en waarom het dus ook goed is om naar je voeding te kijken, omdat cortisol invloed heeft op opstapeling van histamine. Hier staat ook het Histamine intolerantie plan in, zodat je direct aan de slag kan en hierover meer komt te weten.
Heb je vragen ergens over, stuur mij gerust een e-mail.
Wil je weten of ik iets voor jou kan betekenen vraag dan een vrijblijvend gratis adviesgesprek aan.
Warme groet,
Kiki Kemp
Bij Praktijk Carenetics® Nieuwegein kan je terecht voor:
Kom weer terug in verbinding met jezelf en laat los wat niet meer dient.
Fysiek en Mentaal in je Kracht
Praktijk Carenetics® Nieuwegein
06-12130115 / 030-6664100
Bronnen: Triggerpointcoach opleiding psychosomatisch trainer by Hanneke Heij, Dr. Scherder, Chaitow, artikelen over stress en burn-out, en mijn eigen ervaring en onderzoeken.
#stress #burnout #pijnklachten #nieuwegein #educatie #klachtenbehandeling #mindbody #blog #bewustzijn
Iedereen heeft wel eens met stress te maken, ook ikzelf. Ik ben het met je eens dat stress aangepakt moet worden. Peter.
Interessant, komt best wat bij kijken. Ik heb een hectisch stressvol leven en moet denk ik toch maar wat aanpassingen gaan maken! Leerzame video ook! - Esmée